Literatuuronderzoek

Onderzoeksvraag

Hoe kan het dat Ijslanders en andere gangenpaarden wel over die extra gang beschikken terwijl de meeste andere paarden hier niet over beschikken?

 

Deelvragen

  • Is het terug te koppelen aan de evolutie en heeft het misschien met genetica te maken?
  • En hoe zit het met de anatomie van deze gangenpaarden?
  • Is er een verschil in bouw of zou een KWPN-paard theoretisch ook in staat zijn een extra gang uit te voeren als er maar lang genoeg getraind wordt?

Resultaten

Tijdens ons profielwerkstuk kwamen we er al snel achter dat een onderzoek anders dan een literatuuronderzoek voor ons een lastige taak was. Het liefst hadden we zelf naar DNA gekeken of iets anders waarmee we naar de gangen konden kijken. Dat was uiteindelijk niet mogelijk dus toen zijn we overgestapt op een literair onderzoek.

Door middel van boeken, websites, gespecialiseerde mensen en wetenschappelijke artikelen hebben we dat onderzoek uiteindelijk kunnen voltooien. De resultaten van dit onderzoek kunt u in de eerst 58 pagina’s van ons profielwerkstuk lezen.

 

Conclusie

Onderzoeksvraag:

Hoe kan het dat Ijslanders en andere gangenpaarden wel over die extra gang beschikken terwijl de meeste andere paarden hier niet over beschikken?

De extra gang van een gangenpaard is voor het grootste deel genetische vastgelegd. Ijslanders en de meeste andere gangenpaarden beschikken over een DMRT3-mutatie die heeft gezorgd voor een verandering in de zenuwcellen van de ruggengraat van het paard. Daardoor kan het paard zijn benen soepeler bewegen en op die manier makkelijker een laterale gang uitvoeren. De extra gang is niet alleen ontstaan door deze mutatie. De mutatie zorgt voor een verandering van de zenuwcellen maar om uiteindelijk de extra gang te kunnen uitvoeren zijn nog andere aspecten van belang. Voor een goede tölt of telgang (extra gang) moet het paard met zijn voorkant omhoog kunnen bewegen en zijn achterbenen goed onder zijn kont kunnen zetten. Een Ijslander is zo gebouwd dat hij dat goed kan uitvoeren.

 

Deelvragen:

Is het terug te koppelen aan de evolutie en heeft het misschien met genetica te maken?

Het heeft inderdaad met genetica te maken zoals hierboven staat uitgelegd. Of het ook met evolutie te maken heeft is nog enigszins onduidelijk. Het is mogelijk dat de Vikingen de toenmalige Ijslanders hebben meegenomen naar Ijsland en doordat de Ijslanders over de DMRT3-mutatie beschikten konden ze zich beter redden op de lastige ondergrond. De tölt kwam van pas bij de rotsige ondergrond omdat ze altijd één been aan de grond hadden waardoor de kans op een fatale val kleiner werd. De telgang was handig bij een ijzige ondergrond doordat de paarden tijdens het breken van het ijs alweer op een nieuw stuk stonden met hun benen. Op die manier konden ze veilig de overkant bereiken. De vraag over ijslanders en hun extra gang is dus waarschijnlijk wel terug te koppelen aan de evolutie en zeker aan de genetica.

 

En hoe zit het met de anatomie van deze gangenpaarden?

Wanneer we Ijslanders vergelijken met dressuurpaarden zien we op veel vlakken een verschil. De hals van een Ijslander is korter en in verhouding gespierder dan een dressuurpaard. Daardoor kan het paard beter bewegingen maken die omhoog zijn gericht. Iets wat belangrijk is voor een goede extra gang. De hoek van de hals en de schouders is bij een Ijslander steiler dan bij een dressuurpaard. Ook dat resulteert in een omhooggerichte beweging van de benen. De borst heeft hier wederom invloed op. Door de langere borst kan een Ijslander zijn benen hoger optillen en op die manier een goede extra gang uitvoeren. De rug van een Ijslander is kort en strak in vergelijking met een dressuurpaard. Eerder werd gezegd dat een mutatie in de rug effect heeft op een soepele rug maar daarvoor dat heeft betrekking op de aanhechting van de schouders en de heupen, de rug zelf moet strak en kort zijn. Als laatste heeft een Ijslander een flexibele bekken zodat hij goed zijn benen onder zijn kont kan zetten tijdens het lopen.

 

Is er een verschil in bouw of zou een KWPN-paard theoretisch ook in staat zijn een extra gang uit te voeren als er maar lang genoeg getraind wordt?

Uit de vorige vraag is gebleken dat er een paar verschillen zijn in bouw tussen Ijslanders en dressuurpaarden. KWPN-paarden vallen in dit geval onder dressuurpaarden. Het zou theoretisch mogelijk kunnen zijn, alleen kijkende naar de bouw, om een KWPN-paard een extra gang te laten uitvoeren. Daar zijn dan wel een paar voorwaarden aan verbonden. Het paard moet een gespierde achterhand en een bredere/langere borst hebben dan normaal. Ook moet het paard een gespierde nek hebben en goed verzameld kunnen rijden.

Echter, als we verder kijken dan de bouw is het niet mogelijk om het paard te laten tölten. Uit onderzoeken is gebleken dat paarden die niet over een DMRT3-mutatie beschikken niet in staat zijn om een extra gang uit te voeren. De verandering in de ruggengraat is daarvoor te belangrijk en is het dus niet mogelijk.

 

Gedragsonderzoek Zi-Daen en Reimar

Onderzoeksvraag

Wat is de volgorde van het neerzetten van de benen van Zi-Daen en Reimar in de gangen over welk zij beschikken?

 

Deelvraag

Zien we verschil in de uitvoering van de stap, draf en galop door Zi-Daen en Reimar?

 

Werkwijze

  1. Zorg dat beide paarden op een plek zijn waar ze de gangen naar behoren kunnen uitvoeren.
  2. Leg de gangen vast op beeld. Zorg dat alle gangen aan bod komen.
  3. Maak een ethogram aan de hand van de beelden (voor betere resultaten kijk de beelden in slow-motion) over de volgorde van de benen.
  4. Maak een protocol aan de hand van de beelden (voor betere resultaten kijk de beelden in slow-motion) over de volgorde van de benen.
  5. Analyseer de gegevens
  6. Herhaal stap 3 t/m stap 5 alleen dan over de bewegingen tijdens de gang in plaats van de volgorde van de benen.

Resultaten

Conclusie

Onderzoeksvraag:

Wat is de volgorde van het neerzetten van de benen van Zi-Daen en Reimar in de gangen over welk zij beschikken?

Bij elke gang is een vaste volgorde te zien tijdens het lopen. Deze blijft zich herhalen tot het paard overgaat in een andere gang.

 

Stap: ra,lv-ra,rv-ra,rv,la-rv,la-rv,la,lv-la,lv-lv,ra

Draf: rv,la-zw-lv,ra-zw-rv,la-zw-lv,ra-zw

Galop: la-lv,ra,la-lv,ra-rv-zw

Tölt: lv,la-lv-lv,ra-ra-ra,rv-rv-rv,la-la

Telgang: lv,la-zw-rv,ra-zw

 

Deelvraag:

Zien we verschil in de uitvoering van de verschillende gangen?

Een groot verschil is te zien tussen de drie basisgangen en de twee extra gangen. In de tölt en telgang heeft Reimar zijn rug gespannen (rs) en zijn lichaam verzameld. Dat zijn ook conclusies die we uit ons literatuuronderzoek hebben gevonden.

 

Discussie

Ons onderzoek liep in het begin wat moeizaam. Ons eerste idee was om een afspraak te maken met Naturalis en daar informatie over de gangen te krijgen. Het bleek echter dat er weinig over de gangen bekend was en Naturalis kon ons hierbij niet verder helpen. Ze boden wel aan om uitleg te geven over de evolutie van de paarden maar op dat moment hadden we nog niet het idee om ook over de evolutie van het paard te praten. Na zelf wat literatuur onderzoek te hebben gedaan liepen we vast. De dingen die we wilden weten kwamen niet naar voren op de websites die we bezochten. We kwamen uiteindelijk op een site terecht waar uitleg over Ijslanders werd gegeven en we hebben contact gezocht met de eigenaar van de site. Roos Blok wilde ons graag helpen en mede dankzij haar hulp hebben we ons profielwerkstuk kunnen schrijven zoals het nu is.

Carlijn had een afspraak geregeld met Harrie Eegdeman maar helaas was ze de opnames van het interview (van een uur lang) kwijtgeraakt waardoor ons onderzoek wat vertraging opliep. Dit hebben we uiteindelijk opgelost door nog een interview te doen met Harrie.

 

Er zijn meerdere onderzoeken mogelijk die aansluiten bij ons onderzoek en kunnen dienen als vervolgonderzoek. Zo kan er een DNA onderzoek gedaan worden bij onze eigen paarden. Dit is echter wel een prijzig onderzoek maar het kan wel duidelijkheid geven over de genotypen van onze paarden.

Een ander onderzoek is een onderzoek waar er wordt gekeken naar paarden zonder de DMRT3 mutatie en of het mogelijk is om hun toch in een extra gang te laten lopen. Hiervoor moet wel met een aantal zaken rekening gehouden worden. Zo moet het paard qua bouw enigszins overeenkomen met de bouw van gangenpaarden en moet het paard beschikbaar zijn voor het onderzoek, hij moet dus niet in de dressuursport lopen want de uitkomst zou kunnen zijn dat het paard de andere gangen anders gaat uitvoeren.

Maak jouw eigen website met JouwWeb